Argumenten in een gesprek

Ja, dat is helemaal zo, ik ben het helemaal met je eens! Alle kinderen moeten zich daarom veilig en blij voelen die periode, toch? [PAUZE voor reactie].
Wat zo erg is, is dat veel kinderen zich uitgesloten voelen of gepest worden. Dit is gebleken uit onderzoek maar ik heb er zelf ook ervaring mee. Een kindje dat huilend thuis komt en zegt dat ze hem hebben uitgemaakt voor zwarte piet. Of een kindje dat niet meer zwart wilt zijn, maar wit [PAUZE voor reactie] (leestip stereotypen).

Hoe zouden we dit kinderfeest kunnen verbreden voor alle kinderen?

Heb je een idee?

Laat ons onze verbeelding gebruiken! Het is immers een verhaal dat we verzonnen hebben, dus we kunnen verzinnen en zorgen dat alle kinderen zich blij en veilig voelen, toch? [PAUZE voor reactie]

Ja en een fantastisch feest! Ik kijk er weer enorm naar uit, ook al ben ik ondertussen …jaar. Toen ik er erover nadacht als volwassenen zag ik toch enkele zaken die niet zo onschuldig waren… Een witte man die een zwarte persoon als knecht heeft… en dat met ons koloniaal verleden in bv. Congo. Zeker toen ik naar prenten keek van de stoomboot. In de boot beneden zaten allemaal zwarte knechten te werken voor de witte man. Toen ik die link zag dacht ik, amai, dit komt wel erg fout over. Wat denk jij? [PAUZE voor reactie].

Lees meer over de geschiedenis

En als ik dan zelf kinderen kreeg, werd me wel duidelijk dat kinderen nadoen wat wij hen aanleren, dus al zo vroeg met stereotypes komen… hun onbewust het beeld meegeven over een ondergeschikte rol… Er zijn ook wel wat kinderen die in die periode volwassen personen met zwarte huidskleur als ‘zwarte piet’ aanspreken en behandelen als een knecht of een clown. [PAUZE voor reactie]. (leestip stereotypen)

Misschien helpt het als ik een ander voorbeeld geef, waarin we onze kinderen een ander steretype aanleren, namelijk “wat mannen en vrouwen rollen” zijn. Zo gaf de kleuterleraar die les gaf over “het lichaam” de opdracht dat alle jongens dokter mochten zijn en alle meisjes verpleegster… Alsof vrouwen geen dokter kunnen worden. [PAUZE voor reactie].

Ja, inderdaad, volgens het verhaal is dat zo, terwijl ik al lang geen schoorsteen meer heb, hahaha! Ik moet ieder jaar iets stevigs verzinnen om dat uitgelegd te krijgen, jij niet? [PAUZE voor reactie].

Wat ik dan al helemaal niet uitgelegd krijg is dat hij ineens ook rode lippen krijgt, egaal zwarte geschminkt is, zwarte krullen krijgt en plots gouden oorringen aan heeft, hoe vind jij dat? [PAUZE voor reactie]

Lees meer over de geschiedenis

Dat zijn dus kenmerken van zwarte personen uit de slavernijperiode, die hier als stereotypes worden doorgegeven. (leestip stereotypen)

Zo een Roetpiet lijkt me wel een goede, niet? Of nog iets anders, want ja, die schoorsteen hebben we niet meer en terug naar de slavernijperiode wil niemand meer… In Antwerpen en Gent wordt de Sint vergezeld door Roetpieten en steeds meer steden en scholen volgen dit voorbeeld.
Heb jij nog een idee? [PAUZE voor reactie]

Ja, inderdaad, zo lang ik het als kind heb meegemaakt was het zo. Hoewel, bij mij was de Piet een hele kwaaie. Met een roe. Dat hebben ze gelukkig veranderd ondertussen, ale, wij hebben dat veranderd, met z’n allen, omdat het niet meer paste in onze tijdsgeest. Weet jij nog dingen die veranderd zijn van toen jij klein was tot nu? [PAUZE voor reactie]

Lees meer over de geschiedenis

Al goed dat dingen meegaan met hun tijd, dat we tradities kunnen verbeteren, toch. Anders stonden we nu nog (zelf een oude traditie invullen). [PAUZE voor reactie]

Oei, vrees je daarvoor? Wat vrees je dat “allemaal” gaat veranderen? [PAUZE voor reactie]

Welke verandering zou je wel zien zitten? [PAUZE voor reactie]

Welke veranderingen zou je niet zien zitten? [PAUZE voor reactie]

Wat bedoel je met “ze”? [PAUZE voor reactie]

Dingen veranderen in een samenleving altijd, weet je nog dat Halloween niet bestond? En nu vieren vele scholen dit. Wat vind je daarvan? [PAUZE voor reactie]

Ik begrijp dat het vooral kleine aanpassingen zullen zijn, roetvegen in plaats van blackface (=witte mensen die hun gezicht volledig zwart schminken, rode lippenstift opdoen en gouden oorbellen en dan de knecht of clown spelen). wat vind je daar van? [PAUZE voor reactie]

Wat zou jij nog anders willen aan het Sinterklaasfeest? [PAUZE voor reactie]

Heb je liefst dat ze Piet niet herkennen dan? [PAUZE voor reactie]

Het is inderdaad zo dat scholen en sportclubs werken vaak met vrijwilligers uit de dichte kring. Vroeger waren ze door de zwarte make-up inderdaad niet herkenbaar voor de allerkleinsten. [PAUZE voor reactie]

Maar wat net zo mooi is aan tradities, is dat ze veranderen, verbeteren, met de tijd meegaan. En ook voor dit “probleem” is er een kant en klare oplossing! Die misschien zelfs nog veel mooier is dan het verbergen van de identiteit van de vrijwilliger. Vraag aan de vrijwilliger, bijvoorbeeld de ouder van een kleuter op school, om een uitnodiging van Sinterklaas af te drukken. In die brief vraagt de Sint hulp aan de ouders bij het organiseren van het kinderfeest. Zo kan de brief thuis voor een magisch moment zorgen; plots krijgt de ouder de rol van Hulppiet en wordt hij/zij de coolste ouder van de school! Kan je je de blinkende oogjes van de kleuter al inbeelden? [PAUZE voor reactie]

Download deze brief hier

Ok, vertel, hoe kijkt je vriend/collega/buurman er naar? [PAUZE voor reactie]
Interessant dat zij/hij er zo naar kijkt. Uit onderzoek blijkt echter dat de meerderheid van de zwarte Belgen het wel een probleem vinden. Dat een zwarte persoon de figuur van zwarte piet geen probleem vindt, mag geen reden zijn om niet te luisteren naar alle andere stemmen die wel duidelijk aangeven dat ze het kwetsend en beledigend vinden. [PAUZE voor reactie] (leestip stereotypen)

Hoe kunnen we er voor zorgen dat IEDEREEN het een fijn feest vindt? [PAUZE voor reactie]

Ik ken een leuke website www.hetiseenkinderfeest.be waar ze voorstellen doen die een oplossing kunnen bieden. Zullen we samen eens kijken? [PAUZE voor reactie]

Oh, ben je bezorgd dat het niet meer leuk gaat zijn? Wat maakt het voor jou zo leuk? [PAUZE voor reactie]

Het Sinterklaasfeest bestaat inderdaad uit gezelligheid,, cadeautjes, snoepgoed, liedjes en verrassingen. Daaraan verandert niets wanneer Piet een uiterlijk krijgt dat aansluit bij het roetverhaal toch? [PAUZE voor reactie]

Alle tradities zijn altijd in beweging, anders zouden ze de tand des tijds niet doorstaan. Piet werd pas in het midden van de 19e eeuw aan het Sinterklaasfeest toegevoegd als de zwarte knecht van Sinterklaas. Destijds werd Sint vergezeld door één Piet, na de Tweede Wereldoorlog werden het er meer. Eerst hadden Pieten een roe, sinds de jaren zestig van de vorige eeuw niet meer. [PAUZE voor reactie]

Lees meer over de geschiedenis

Neen, natuurlijk ben je geen racist! [PAUZE voor reactie]

Dan zal je wel geïnteresseerd zijn in de ervaringen van mensen met een donkere huidskleur? [PAUZE voor reactie]

Het klopt dat veel mensen zwarte piet ervaren als een positieve figuur en er niets slechts mee bedoelen. Hij deelt snoep uit, doet leuke kunstjes en vermaakt ieder jaar heel veel kinderen.Maar voor veel zwarte mensen is zwarte piet echter helemaal geen positief figuur, omdat hij een weerspiegeling is van een tijd waarin zwarte mensen bespot werden om hun huidskleur. [PAUZE voor reactie]

In de 19e eeuw, tot diep in de 20e eeuw, was het in de westerse wereld gebruikelijk om een negatieve karikatuur van zwarte mensen uit- en af te beelden. Dit hield in dat een wit persoon zich vermomde als een zwart persoon, door het zwart maken van het gezicht, met dik aangezette, meestal rode lippen, een kroeshaarpruik en soms met oorringen. Deze karikaturen werden ook afgebeeld. In 1850 introduceerde onderwijzer en schrijver Jan Schenkman in zijn prentenboek ‘Sinterklaas en zijn Knecht’ de zwarte knecht van Sinterklaas. Deze werd in de loop van de 19de eeuw ook als karikatuur uit- en afgebeeld. In die tijd behoorde slavernij en kolonialisme tot een wereldbeeld waar we nu met veel afschuw op terugkijken. [PAUZE voor reactie]

Wist je dit? Brengt dit verandering in je idee over de figuur van zwarte piet? [PAUZE voor reactie]

Lees meer over de geschiedenis

Ojee, ben je bezorgd dat je iets verkeerd deed? [PAUZE voor reactie]

Natuurlijk was dit niet fout, we namen vroeger zonder boze bedoelingen snoep aan van zwarte piet. Of we vertelden als ouder het verhaaltje aan onze kinderen. Je bent echt geen racist omdat je misschien zelf zwarte piet hebt gespeeld en jolig in het rond hebt gesprongen, met de beste bedoelingen. Je bent geen racist omdat je er zelf nooit iets verkeerds in zag, simpelweg omdat jij nu eenmaal de etniciteit van de sint bezat en niet geraakt kon worden door de ‘alternatieve’ context die voor gekleurde mensen heel anders kan aanvoelen. Niemand wil jou iets verwijten omdat je met melancholie terugdenkt aan je kindertijd. [PAUZE voor reactie]

Nu we ouder zijn is het misschien wel tijd om in te zien dat het voor vele mensen om meer draait dan een koddig figuurtje dat snoep uitdeelt aan de kindjes. Dat de stereotypering nefaste gevolgen heeft voor wie niet de etniciteit van de Sint bezit, toch? [PAUZE voor reactie]

We hopen echter dat wanneer je kennis neemt van de achtergrond van zwarte piet en de redenen waarom het pijnlijk is voor veel zwarte Belgen, dat je je hart opent voor de bezwaren en op basis van voortschrijdend inzicht de mooie, inclusieve veranderingen in de samenleving omarmt. Wil je dit? [PAUZE voor reactie] (leestip stereotypen)